Nieuwsbrief februari 2018
Van het bestuur: Voorwoord
De winter slaat als nog toe. De eerste mest ligt op het land, maar nu kunnen de schaatsen alsnog uit
het vet. We zijn volop aan de gang binnen de Gagelvenne. De cursus natuurboeren met Staatsbosbeheer, natuurmonumenten en Gagelvenners is op koers. Met het Stepping Stones project zijn de voorbereidingen in volle gang, zodat we weer van prachtige weides en stroken kunnen gaan genieten. Er is veel waardering voor het initiatief en we hopen dan ook op uitbreiding van het areaal. Wie zich nog niet heeft aangemeld maar toch wel wil meedoen , dan kun je je aanmelden bij info@gagelvenne.nl .
De groene grond coöperatie is opgericht. Het bestuur bestaat op dit moment uit Sieto van Houten, Tjerk Hof en Wiebren van Stralen. De secretariële ondersteuning wordt door Henk Vrijhof verzorgt. Via de eigen nieuwsbrief worden jullie op de hoogte gehouden over het wel en wee van de GGC. Verder zijn we projecten aan het opzetten met Staatsbosbeheer en met de gemeente. Als deze projecten wat concreter worden gaan we jullie daar over informeren.
Veel lees plezier ,
Met vriendelijke groeten,
Bestuur Gagelvenne
Stepping stones
Biodiversiteit moet het speerpunt zijn van de moderne jager.
We hebben de afgelopen decennia ’s een grote verandering in het buitengebied gezien. Met name de biodiversiteit of misschien beter, de soortenrijkdom in onze Stellingwerfse flora en fauna is drastisch achteruit gegaan, met als gevolg dat er simpelweg minder te eten is voor veel vogelsoorten, insecten en vlinders. Dit alles heeft te maken met het veranderde gebruik van het buiten gebied. Die verandering willen en kunnen we niet terugdraaien. Waar we over nagedacht hebben is, wat we wel kunnen doen in het gewijzigde landschap om de flora en fauna een helpende hand te bieden. De afgelopen paar jaar hebben we een aantal proefprojecten voor biotoopverbetering opgezet. We hebben in nauw overleg met de grondeigenaren, kleine stukken grond, zoals niet gebruikte dammen over sloten, overhoekjes en onrendabele perceelranden ingezaaid met een biotoopmengsel. Een mengsel met inheems in ons gebied voorkomende planten.
Foto’s: Ingezaaide dam en het resultaat daarvan.
De resultaten zijn hoopgevend. De fantastisch bloeiende percelen in het voorjaar, welke in het najaar dekking bieden voor de fauna is een lust voor het oog. Ook het aantal vlinders en insecten dat gebruik maakt van deze perceeltjes is opmerkzaam. Dit is nodig om de voedselketen rond te maken. Onze doelstelling is, dat we de komende jaren het aantal perceeltjes voor biotoopverbetering drastisch willen uitbreiden, zodat er stapsteen patroon ontstaan in het landschap, de zogenaamde “stepping stones”. We werken binnen het project nauw samen met de Agrarische Natuur Vereniging de “Gagelvenne”. Onze projecten zijn ook door particuliere grond bezitters niet onopgemerkt gebleven en de eerste percelen zijn op gronden van particulieren gezaaid.
Een prachtig project waar een ieder blij van wordt en dat door veel vrijwilligers wordt gedragen. Op naar een betere biodiversiteit in onze omgeving.
Evert Schurer
Voorzitter WBE Midden-Ooststellingwerf
Cursus Natuurboeren
Op dinsdag 12 december 2017 is de eerste bijeenkomst voor de natuurboerencursus in het noorden van het land gestart met vijftien boeren en drie boswachters. Deze cursus leidt op tot het zogenaamde “niveau 1 natuurondernemerschap” en bestaat uit vier modules.
In het noorden is voor de eerste “batch” samenwerking gezocht met Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en de agrarische natuurvereniging Gagelvenne. De eerste module heeft plaats gevonden in de informatieruimte van de beheereenheid Noordenveld van Natuurmonumenten in het Fochtelooerveen. De tweede en derde module bij Staatsbosbeheer in Jubbega. De vierde module, die uit meerdere dagen bestaat, zal weer bij Natuurmonumenten en bij een van de leden van de Gagelvenne plaatsvinden. Er is voor deze cursus gezamenlijk een subsidie aangevraagd bij de provincie Friesland die toegekend is. Hierdoor kan deze ronde met korting aangeboden worden. Voor de overige rondes in het noorden zal ook overleg gezocht worden met andere beheereenheden van Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en agrarische natuurverenigingen.
Als alles goed is, wordt de vierde module, in het voorjaar, op 29 mei afgesloten en kunnen de deelnemers zich natuurondernemers noemen! Ze hebben dan kennis over de filosofie natuur en ondernemerschap, de samenhang tussen landschap, bodem, water en vegetatie, enige factoren voor het verhogen van de natuurkwaliteit, graslandbeheer en basis soortenkennis.
Het mooie van deze cursus is dat boeren en boswachters gezamenlijk deelnemen. Ze leren daarom niet alleen van de docenten maar ook zeker van elkaar. Niet alleen het feitelijk delen van kennis, maar ook het delen van ervaringen en bepaalde ingrepen vanuit verschillende perspectieven bekijken, geeft wellicht nieuwe inzichten in het boeren of het boswachters vak!
Willem Hermse,
Natuurmonumenten
Keukentafelgesprekken
Op 10 en 15 januari zijn zogenaamde keukentafelgesprekken gehouden. Deze stonden deze keer in het teken van de duurzame zuivelketen. De keukentafelgesprekken werden ingeleid door 2 leden van de districtsledenraad van FrieslandCampina (FC). Op 10 januari vond het keukentafelgesprek plaats bij maatschap Sinnige in Langedijke met het uitzicht op de koeien. Bart van Dijk uit Beilen en Menno Nijenhuis uit Ter Idzard gingen in op de mogelijkheden en beperkingen van de duurzame zuivelketen. Een aantal eisen zijn opgelegd door de NZO. Deze zijn niet fabrieksafhankelijk. Het gaat dan onder meer om dierenwelzijn, milieu, klimaatakkoord, derogatie, diergezondheid en voedselveiligheid. Fabrieken kunnen zich onderscheiden met extra eisen en regionale initiatieven. Er werd gediscussieerd over de visie van FC. De visie van de onderneming komt niet altijd overeen met de visie van de coöperatie. Er werd aangegeven, dat de melkveehouders zelf meer verantwoordelijkheid moeten nemen. In het zogenaamde Focus Planet zitten belangrijke thema’s waarbij de coöperatie zich wil verbeteren. Er ontstond een levendige discussie over de doelstellingen voor de langere termijn. Melkveehouders willen weten waar ze aan toe zijn. FC communiceert daar onvoldoende over, zo vonden de deelnemers.
Arie den Blanken
Informatie over ELAN
Zoals jullie hebben kunnen lezen in de regionale bladen, is Elan gered. Er was een groot tekort ontstaan in een aantal jaren, omdat men wel kosten maakte maar geen inkomsten had. De provincie gaf Elan allerlei taken zonder er een geldbedrag naast te leggen. De onderliggende natuurverenigingen hebben het dagelijks bestuur van Elan regelmatig gewaarschuwd dat dit niet de juiste weg was en men de opdracht beter terug kon geven als er geen geld kwam. Na veel heen en weer gepraat zagen Provinciale Staten ook dat men verkeerd bezig was en werd er alsnog een subsidie verstrekt van 3 ton.
Voorzitter Wilco de Jong vond dit een mooi moment om zijn functie ter beschikking te stellen. Hij is tevens voorzitter van alle Friese collectieven, dat meer tijd kost dan verwacht werd. Gagelvenne was nog niet vertegenwoordigt in het dagelijks bestuur. We hadden nu gelegenheid om een bestuurslid naar voren te schuiven. Dat is ons gelukt: we hebben Grietje vd. Sluis bereidt gevonden om de open gevallen plaats in te nemen vanaf maart.
Tot slot nog iets over het natuurbeheer. De komende 2 winters stelt Provincie Fryslân middelen beschikbaar om landschapselementen op te knappen of nieuw aan te leggen. In de onderstaande bijlage kunnen jullie er iets over lezen. Mochten er vragen zijn : ELAN in Beetsterzwaag weet er meer vanaf. Ook Hans Frederiks wil langskomen om uitleg te geven als dat gewenst is.
Hans Frederiks
Cursus weide- en akkervogels inventariseren 2018
Sovon informeert ons over de volgende cursus. Mogelijk hebben Gagelvenners hiervoor belangstelling.“In samenwerking met de Provinsje Fryslân organiseert Sovon komend voorjaar een cursus weide- en akkervogels inventariseren volgens de BMP- en MAS-methode*. Deze broedvogel inventarisatiecursus is gericht op het agrarisch gebied, in het bijzonder op gebieden met ANlb-beheer.
De cursus bestaat uit vier theorieavonden en vier veldbezoeken. Tijdens de theorieavonden licht de cursusleider Jelle Postma de BMP- en MAS-methodiek toe. De avonden worden afgewisseld met veldbezoeken, zodat de cursist de kans krijgt om de opgedane kennis meteen toe te passen. Tijdens de veldbezoeken gaat men in een klein groepje op pad met ervaren BMP‘ers. De avonden (van 19.45 tot ca. 22.00 uur, inloop vanaf 19.30) vinden plaats in het Natuurmuseum te Leeuwarden (Schoenmakersperk 2) op 27 maart, 17 april, 22 mei en 5 juni 2018. Tijdstip en locatie van de veldbezoeken wordt nog kortgesloten met de cursisten. Om mee te kunnen doen is een basiskennis op zicht en geluid van de plattelandsvogels wel een vereiste.
Er zijn geen kosten voor deelnemers aan verbonden. Opgave (vóór 15 maart) is noodzakelijk via Jelle Postma (e-mail: jelle.postma@sovon.nl of tel. 06-49390506).”
Hans Frederiks
Duurzaamheid troef bij Jaap van der Bijl
Jaap van der Bijl in Oldeberkoop heeft zijn boerderij verplaatst naar de overzijde van de Oosterwoldseweg. In 2014 is de nieuwe ligboxenstal in gebruik genomen. Een stal die voldoet aan de Maatlat Duurzame Veehouderij. Er worden zo’n 100 melkkoeien en 50 stuks jongvee gehouden. De diepstrooiselboxen zijn gevuld met paprika- en tomatenstro. Dat zijn gedroogde en verhakselde planten uit de glastuinbouw. Dit strooisel neemt meer vocht op dan de dikke fractie van mestscheiding. De koeien worden gemolken met 2 Lely melkrobots. Direct na de bouw zijn 100 zonnepanelen op het dak gelegd, welke voor ongeveer de helft van de benodigde stroom zorgen. Het streven is in de toekomst nog meer eigen stroom op te wekken. Indien mogelijk, wellicht met een 15 m hoge windmolen.
Biologisch
Het bedrijf zit in de omschakelingsfase naar biologisch. Deze periode duurt 2 jaar; in november 2018 wordt het bedrijf SKAL gecertificeerd. Toen ik Jaap vroeg naar de beweegredenen van de omschakeling gaf hij aan: “ik wil niet naar steeds groter en steeds meer. Ik wil kleinschalig blijven en regionaal bezig zijn. Bovendien wil ik duurzaam en milieubewust boeren. Dat past goed bij mij”. Het weiland bestaat uit zandgrond voor, rondom de boerderij en veen achter tegen de Tjonger. Voor biologisch mag er maximaal 170 kg N/ha uit dierlijke mest worden aangewend en uiteraard geen kunstmest worden gestrooid. Om de ruwvoerderwinning veilig te stellen, heeft Jaap grond bij gehuurd. Ook zal hij in het grasland klaver bij zaaien. Alle geproduceerde mest kan hij op zijn grasland kwijt.
Een hoog organische stof gehalte is voor biologische boeren van groot belang. Daarom heeft Jaap 200 m3 bokashi gemaakt van gras van Staatsbosbeheer. Door toevoeging van kalk, mineralen en bacteriën onder luchtdichte afsluiting hoopt hij dit voorjaar een mooi product op zijn land te kunnen brengen.
Bijzondere woning
In 2016 is het nieuwe huis in gebruik genomen. Het huis is gebouwd met natuurlijke materialen. De wanden en het dak zijn van hout, geïsoleerd met vlas. Alleen de vloer van de begane grond is van beton. Op het dak groeit sedum, verschillende soorten vetplanten. De planten isoleren het dak ook iets en helpt straling van een nabij gelegen zendmast voorkomen. Het dak vergt heel weinig onderhoud. Heel af en toe moeten een paar onkruidplantjes worden weg gehaald. Het huis heeft geen gasaansluiting. Het gehele huis, inclusief het tapwater, wordt verwarmd met de warmte uit de melk. Jaap heeft hiervoor het Eko 200+ systeem aangeschaft, dat nu in gebruik is bij 15 bedrijven in Nederland. De koelvloeistof van het systeem bevat geen CFK en loopt door zowel de melkkoeler als de melkkoeltank.
Arie den Blanken
Vooraankondiging Jaarvergadering
We willen jullie vast informeren over de jaarvergadering. De vergadering is gepland op 12 maart in de Albert Hein te Oosterwolde. We worden meegenomen in de wereld van retail en zuivel en de samenwerking met de veehouders van A-Ware. Opgave is wenselijk in verband met de krappe zaal (reageren op deze mail info@gagelvenne.nl )
Presentatie Gebiedscoöperatie IJsseldelta
Op 12 februari jl. heeft Jan Olaf Tjabringa, gebiedsmakelaar van de Gebiedscoöperatie IJsseldelta, een presentatie gehouden in de raadszaal van ons gemeentehuis voor onder andere het bestuur van Gagelvenne. Hij maakte duidelijk hoe de gebiedscoöperatie is ontstaan, wat het doel is, en hoe deze is georganiseerd. Deze netwerkorganisatie heeft tot doel het bevorderen van de vitaliteit en kwaliteit van het gebied. Inmiddels zijn 27 partijen aangesloten. Er worden verschillende projecten uitgevoerd, waarvoor vooraf budget wordt geregeld. Mogelijk biedt een gebiedscoöperatie ook kansen voor onze streek.
Kijk eens op:
Hierover later meer.
Arie den Blanken